۹ شرکت «تولید کننده تایر» و «لاستیک» در ایران مسولیت «تولید لاستیک های مصرفی» و مورد نیاز کشور را بر عهده دارند. هر کدام از این شرکت ها ظرفیت ها و فناوری های مخصوص به خود را دارند. در ایران تحریم ها باعث شد شرکت های تولید کننده به سمت خودکفایی و استفاده از نیروی کار ایرانی، تجربه و تخصص جوانان ایرانی بروند و همین امر سبب شده است که پس از سالها کیفیت محصولات «تایر» در ایران به استاندارهای جهانی نزدیک شود. سرمایه گذاری در این بخش ها به دلیل تولید روز افزون خودرو و استفاده ی از آن ها همیشه یک سرمایه گذاری موفق بوده است. «صنعت تایر» در ایران فعالیت های موثری در اقتصاد مقاومتی داشته است. در ادامه به معرفی «شرکت های لاستیک سازی» و «ساخت انواع تایرها» می پردازیم.
تولید تایر در ایران قدمتی ۵۰ ساله دارد. اولین کارخانه تولید تایر در ایران در سال ۱۳۳۷ با سرمایه گذاری شرکت امریکایی B.F GOODRICH ، تحت عنوان شرکت کیان تایر برای تولید انواع تایر بایاس نخی با ظرفیت اسمی ۸۰۰۰ تن در سال تاسیس گردید.
پس از انقلاب ، در سال ۱۳۸۰ ، نام این شرکت به نام لاستیک البرز تغییر یافت. سپس شرکت ایران تایر در سال ۱۳۴۲ با همکاری و سرمایه گذاری شرکت GENERAL TIRE امریکا جهت تولید انواع تایر بایاس نخی تاسیس گردید. شرکت لاستیک دنا نیز در سال ۱۳۵۳ با سرمایه گذاری شرکت BRIDGESTONE ژاپن تولید تایرهای سواری بایاس و رادیال نخی را آغاز نمود. همچنین شرکت لاستیک پارس در سال ۱۳۵۵ با همکاری و سرمایه گذاری شرکتPIRELLI ایتالیا با برنامه تولید انواع تایرهای کشاورزی ، سنگین ، نیمه سنگین و سواری فعالیت خودرا آغاز نمود.
شرکت ایران یاسا ، تایر و رابر با بیش از ۴۰ سال تجربه در تولید انواع تایرهای دوچرخه ، موتورسیکلت و قطعات لاستیکی ، فعالیت تولیدی خود را از سال های قبل از انقلاب ، در سال ۱۳۴۷ با ظرفیت اولیه تولید ۱۰۰۰ تن در سال آغاز نموده است.
در سال های پس از انفلاب اسلامی ایران ، ۵ شرکت دیگر از جمله لاستیک بارز ، آرتاویل تایر، لاستیک یزد ، کویر تایر و لاستیک خوزستان ، جهت تولید انواع تایرهای بایاس و رادیال نخی و سیمی ، هر یک با ظرفیت های اولیه ۲۵۰۰۰ تن در سال با سرمایه گذاری های بخش خصوصی ، بانکهای دولتی و سایر شرکت های سرمایه گذاری داخلی و همکاری و انتقال تکنولوژی و فن آوری از سایر شرکت های داخلی تولید کننده تایر، فعالیت تولیدی خود را آغاز نمودند.
تولید واقعی تایر و محصولات وابسته آن توسط تولید کنندگان داخلی کشور در اوائل انقلاب در حدود ۳۴۰۰۰ تن در سال بوده و پس از انقلاب در سال ۱۳۸۰ به ۱۷۲۰۰۰ تن در سال و تا پایان سال ۱۳۸۶ ، بالغ بر ۲۴۰،۰۰۰ تن در سال گردیده است. همانطور که ملاحظه می شود در قبل از انقلاب اسلامی ۴ شرکت بزرگ تولید کننده تایر در دنیا با سرمایه گذاری و مشارکت و انتقال فن آوری در داخل کشور فعالیت می کردند.
پس از انقلاب اسلامی ابتدا شرکت های امریکایی ، سپس پیرلی ایتالیا و در نهایت شرکت بریجستون ژاپن کشور را ترک کردند و شرکت ها ملی شده و توسط مدیران و متخصصان داخلی اداره گردیدند. ارتباط انتقال فن آوری تا مدتها با شرکت های بزرگ قطع بود .
از اوائل دهۀ هفتاد به تدریج ارتباطات در سطح محدودی برقرار گردید و تعدادی از شرکت ها توانستند به مرور زمان ابتدا فن آوری تولید تایرهای رادیال سواری با کمربند سیمی و جدیداً فن آوری تایرهای سنگین رادیال تمام سیمی را اخذ کرده و موفق به تولید تایرهای نسبتاً پیشرفته شوند. در شرایط فعلی شرکت های گروه صنعتی بارز ، کویر تایر، دنا، آرتاویل تایر و یزد تایر با اخذ فن آوری از شرکت های خارجی نظیر continental آلمان ، ماتادور اسلواکی ، مارانگونی ایتالیا ، دنلوپ افریقای جنوبی، فردشتاین هلند تایرهای سواری رادیال تولید و نیاز خودروسازان داخلی را تامین نمایند.
گروه صنعتی بارز نیز تنها تولید کنندۀ تایرهای سنگین رادیال با فن آوری شرکت continental آلمان است. ظرفیت اسمی کارخانجات تولید کننده تایر در شرایط فعلی حدود ۳۰۰،۰۰۰ تن در سال است که در صورت تحقق پروژه های طرح و توسعه مورد نظر در چند سال آتی به ظرفیت ۴۵۰،۰۰۰ تن در سال دست خواهند یافت و امکان تولید تایرهای سواری و وانتی پیشرفته را به دست خواهند آورد.
میزان فروش شرکت های تایر سازی در سال ۱۳۸۶ حدود ۸۵۰ میلیارد تومان ( معادل ۹۲۰ میلیون دلار ) بوده است و حدود ۱۲ میلیون تایر سواری – وانتی – سنگین – کشاورزی و صنعتی ، ۷/۷ میلیون حلقه تایر دوچرخه و موتور سیکلت – اسکوتر و حدود ۱۳ میلیون حلقه از انواع تیوب مورد نیاز تولید کرده اند. مجموع تناژ تولید ۲۴۰،۰۰۰ تن بوده است. یکی از مشکلات صنعت تایر کشور کارخانجات و ظرفیت کم تولید آنها است.
۱٫ شرکت کیان تایر(لاستیک البرز)
این شرکت در سال ۱۳۴۱ و با ظرفیت ۸۰۰۰ تن در سال برای تولید انواع تایرهای سواری، وانتی، باری و صنعتی با نام “بی.اف.گودریچ ایران” در تهران آغاز به کار نمود در طول این مدت با اقدامات انجام شده جهت تجهیز و نوسازی ماشینآلات و اجرای طرحهای توسعه، این شرکت هم اکنون به توان تولیدی معادل ۲۸۰۰۰ تن در سال دست یافته است.
۲٫ شرکت ایران تایر
شرکت ایران تایر در سال ۱۳۴۴ و با ظرفیت ۴۰۰۰ تن تایر در سال و با نام شرکت جنرال تایر و رابر ایران فعالیت خود را آغاز کرد. پس از اجرای دو طرح توسعه در این شرکت اکنون ظرفیت تولیدی شرکت ایران تایر به ۲۶۰۰۰ تن در سال افزایش یافته است.
۳٫ شرکت لاستیک دنا
شرکت لاستیک دنا در سال ۱۳۵۴ با نام شرکت بریجستون ایران و با ظرفیت اولیه۲۰۰۰۰ تن در سال به بهرهبرداری رسید که فناوری این شرکت به شرکت‌های لاستیک کرمان و آرتاویل تایر نیز انتقال یافت. هماکنون این شرکت ظرفیتی معادل ۳۳۰۰۰ تن در سال دارد.
۴٫ شرکت لاستیک پارس
این شرکت در سال ۱۳۵۵، با فناوری شرکت پیرلی ایتالیا و با ظرفیت اسمی ۲۰۰۰۰ تن تاسیس گردید. تولیدات این شرکت شامل تایرهای سواری، وانتی و باری میشود. پس از اجرای فاز دوم شرکت لاستیک پارس، ۲۰۰۰۰ تن به ظرفیت آن افزوده شده است.
۵٫ مجتمع صنایع لاستیک کرمان
مجمتع صنایع لاستیک کرمان در سال ۱۳۷۲ و با انتقال دانش فنی بریجستون از طریق شرکت دنا و با ظرفیت اسمی ۳۱۰۰۰ تن در سال به بهرهبرداری رسید. این شرکت در سال‌های اخیر با سرمایهگذاریهای موثر در تولید تایرهای رادیال سواری، ظرفیت خود را تا ۴۰۰۰۰ تن در سال افزایش داده است.
۶٫ مجتمع صنایع لاستیک یزد
بهرهبرداری از مجمتع صنایع لاستیک یزد جهت تولید تایر و تیوپ دوچرخه و موتورسیکلت با دانش فنی کشور ژاپن و در زمینه تولید تایر سواری از شرکت کیان تایر در سال ۱۳۷۴ آغاز گردید. ظرفیت اسمی این مجتمع در حال حاضر معادل ۷۵۰۰ تن تایر سواری، موتورسیکلت و دوچرخه در سال میباشد.
۷٫ مجتمع صنعتی آرتاویل تایر
این شرکت در سال ۱۳۷۵ به منظور تولید انواع تایر و با ظرفیت اسمی ۲۵۵۰۰ تن در سال به بهرهبرداری رسید. فناوری تولید تایرهای بایاس و رادیال بلت نخی این شرکت از لاستیک دنا و تایرهای سواری بلت سیمی آن از شرکت TRI روسیه دریافت شده است.
۸٫ شرکت کویر تایر
شرکت کویر تایر در سال ۱۳۷۷ و با ظرفیت اسمی ۲۵۵۰۰ تن در سال با دانش فنی انتقال یافته از شرکت پارس تایر و ماتادر اسلواکی به بهرهبرداری رسید.این شرکت هم اکنون تایرهای رادیال نخی و استیل بلت سواری و تایرهای سنگین تولید مینماید.
۹٫ شرکت ایران یاسا تایر و رابر
شرکت ایران یاسا تایر و رابر فعالیت خود را در جهت تولید انواع محصولات لاستیکی و نیز تایر و تیوپ دوچرخه و موتورسیلکت در سال ۱۳۴۷ و با دانش فنی کشور ژاپن آغاز نموده و در حالی که ظرفیت ابتدایی این شرکت ۱۰۰۰ تن در سال بوده است. هماکنون با ظرفیتی معادل ۵۲۰۰ تن تولیدکنندهی انواع تایر و تیوپ دوچرخه و موتورسیکلت میباشد.